Vöxtur ferðaþjónustunnar helmingi minni í fyrra

Til Íslands komu nærri 1,8 milljónir ferðamanna á síðasta ári sem var aukning um 40,1% samkvæmt talningu Ferðamálastofu á Keflavíkurflugvelli. Þessi talning hefur lengi verið notuð sem mælikvarði í ferðaþjónustu landsins og forsvarsmenn greinarinnar, ráðamenn og fjölmiðlar vísa ávallt í hana þegar umsvifin í ferðaþjónustunni eru til umræðu. Vöxturinn í greininni í fyrra var hins vegar helmingi minni, eða 21,6%, ef litið er til gistinótta útlendinga. Sá mælikvarði er víðast hvar notaður í ferðaþjónustu enda ómögulegt fyrir flest lönd að telja ferðamenn við landamæri eins og hér er gert. Það er til að mynda greinilegt í ársskýrslum ferðamálaráða hinna Norðurlandanna að þar eru gistinætur helst notaðar til að bera saman breytingar á hinum ýmsu stærðum í atvinnugreininni á milli ára. 

Talning flugfarþega hefur hins vegar verið aðal viðmiðið hér á landi en hlutfallslega hafa breytingar á fjölda túrista og gistinóttum útlendinga haldist í hendur frá því að íslensk ferðaþjónustu sprakk út árið 2011. Í hittifyrra urðu hins vegar skil þarna á milli og í fyrra var munurinn, í prósentum talið, tvöfaldur eins og sjá má á grafinu hér fyrir neðan. Sá mikli mismunur hefur haldist í ár þegar miðað er við hótelgistingar líkt og kom fram í úttekt Túrista á föstudag.   

Sveiflur hjá fjölmennustu hópunum

Styttri Íslandsferðir vegna styrkingar krónu, aukin ásókn í óskráða gistingu og fjölgun erlends vinnuafls eru hluti af skýringunni á þessum breytingum. Auk þess þá hefur stóraukið millilandaflug frá Keflavíkurflugvelli líklega einnig valdið stærri skekkju í ferðamannatalningunni en áður hefur þekkst. Núna geta farþegar frá tugum borga í Evrópu og N-Ameríku flogið yfir hafið með því að tengja saman ferðir tveggja flugfélaga og eru ekki bundnir af því að fljúga alla leið með annað hvort Icelandair eða WOW air. Farþegar sem það gera þurfa nær undantekningarlaust að sækja farangurinn sinn við komuna til landsins og innrita sig á ný í framhaldsflugið. Og þar með eru þeir taldir með í talningu Ferðamálastofu sem erlendir ferðamenn. Þetta kann til að mynda að vera skýringin á því að bandarískum ferðamönnum hér á landi fjölgaði um 89% fyrstu þrjá mánuði ársins á meðan aukningin í gistinóttum þeirra nam innan við helmingi. Á sama tíma í fyrra og hittifyrra var bilið á milli hlutfallslegrar aukningar bandarískra túrista og hótelnótta þeirra miklu minna eða 10 til 12 prósentustig, ekki fjörutíu líkt og núna. Svona mikil sveifla hjá fjölmennustu þjóðinni í hópi ferðamanna hér á landi vegur þungt. Bilið hefur líka breikkað í tölum yfir ferðir Þjóðverja og Frakka líkt og Túristi greindi frá. 

Leifsstöð góð samgöngumiðstöð fyrir Kanada

Mestu öfgarnar eru hins vegar í tölum yfir kanadíska ferðamenn því fjöldi þeirra nærri þrefaldaðist á fyrsta ársfjórðungi en á sama tíma keyptu þeir 12% færri gistinætur á íslenskum hótelum samkvæmt Hagstofunni. Framboð á flugi héðan til Kanada hefur jókst verulega í vetur með áætlunarflugi WOW til Montreal og Toronto og í mars sl. voru ferðirnar héðan til Kanada t.d. 94 en voru 46 á sama tíma í fyrra skv. talningum Túrista. Fjöldi kanadískra feðramanna jókst í mars úr 2.601 í 7.346 en gistinóttum þeirra á íslenskum hótelum fækkaði hins vegar um 19 prósent. Þróunin helst sem sagt ekki í hendur. Það þarf heldur ekki að koma á óvart þegar litið er til þess hversu mikið úrval af Evrópuflugi er í boði fyrir Kanadamenn sem millilenda á Íslandi. Þeir farþegar sem koma til að mynda með þotum WOW air og Icelandair frá Montreal og Toronto í nótt geta valið úr 33 áætlunarferðum frá Keflavíkurflugvelli frá klukkan sex að morgni og fram til hádegis með sex mismunandi flugfélögum. Tengitíminn er þó stundum stuttur en þetta sýnir hins vegar vel hversu góð samgöngumiðstöð Leifsstöð er orðin fyrir þá sem eru á leið milli Evrópu og Kanada. Sömu sögu er að segja um Bandaríkjamenn og fleiri þjóðir. Gallinn er hins vegar sá að þetta mikla úrval af flugi héðan er hugsanlega helsta ástæðan fyrir því að nú eru tengslin milli gistináttafjölda útlendinga og erlendra ferðamanna ekki lengur fyrir hendi. Því væri hugsanlega réttara að umsvif ferðaþjónustunnar væru frekar metin út frá gistináttafjölda en ekki fjölda erlendra farþega á Keflavíkurflugvelli.