Ný gjaldtaka af ferðafólki hefst á þarnæsta ári og gert er ráð fyrir að tekjur af henni verði um 2,5 milljarðar á ári samkvæmt frétt Fréttablaðsins. Aðspurður um þetta nýja gjald sagði Bjarni Benediktsson, fjármálaráðherra, í kvöldfréttum RÚV, að útfærslan lægi ekki fyrir. „[F]rá árinu 2020 verði komið til framkvæmda nýtt kerfi sem að við ætlum að nýta tímann vel til þess að ákveða,“ sagði fjármálaráðherra. Til samanburðar má nefna að fjárlög þessa árs gera ráð fyrir að gistináttagjaldið, sem var þrefaldað í fyrra, skili hinu opinbera nærri einum og hálfum milljarði. Í núverandi stjórnarsáttmála er rætt um að tekjur af gistináttaskattinum renni til sveitarfélaga.
Þetta verður í þriðja skipti sem Bjarni Benediktsson, sem fjármálaráðherra eða forsætisráðherra, mælir fyrir sérstökum álögum á ferðaþjónustu. Fyrst var það náttúrupassinn og í fyrra lagði ríkisstjórn hans til að ferðaþjónustan færi upp í efra þrep virðisaukaskatts. Hvorug tillagan hlaut brautargengi og í sáttmála ríkisstjórnarinnar er tekið sérstaklega fram að áform um hækkun virðisaukaskatts á ferðaþjónustu verði lögð til hliðar. Þar segir jafnframt að aðrar leiðir til gjaldtöku verði kannaðar í samráði við greinina, meðal annars möguleikar á álagningu komu- eða brottfarargjalds.
Leiðir til minni eftirspurnar eftir innanlandsflugi
Hvort sú aðferð verði fyrir valinu á eftir að koma í ljós en þegar frumvarp um náttúrupassa var lagt fram árið 2014 þá voru tilgreindar fjórar aðrar leiðir til að auka álögur á ferðafólk. Ein þeirra var sérstakt komu- og brottfarargjald en í texta frumvarpsins sagði að ókosturinn við gjaldið væri sá að ekki væri hægt að gera undanþágu varðandi innanlandsflug vegna þeirra reglna sem gilda innan EES-svæðisins. „Jafnframt má benda á að ef farin yrði sú leið að leggja skatt á innanlands- og millilandaflug mun sá skattur að öllu óbreyttu skila sér út í verðlagið og leiða til minni eftirspurnar, sérstaklega í innanlandsflugi, en nú þegar njóta nokkrar leiðir innanlands ríkisaðstoðar þar sem án hennar væri erfitt að halda uppi flugi,“ sagði jafnframt í frumvarpi Ragnheiðar Elínar Árnadóttur, þáverandi ráðherra ferðamála. Hvort þau rök eigi ennþá við á eftir að koma í ljós en gera má ráð fyrir að þessar Evrópureglur séu ennþá í gildi því nýverið hafa bæði Svíar og Norðmenn lagt á sérstakan flugskatt og er hann innheimtur af bæði innanlands- og millilandaflugi.
Sókn í uppbyggingu á friðlýstum svæðum
Í fjármálaáætluninni sem nær til 2023 er gert ráð fyrir að ríflega 2,8 milljörðum verði varið til uppbyggingar á innviðum og öðrum verkefnum á fjölsóttum stöðum í náttúru Íslands. „Með úthlutuninni er blásið til sóknar í uppbyggingu innviða á friðlýstum svæðum og öðrum ferðamannastöðumfjármálaáætluninni,“ segir áætluninni. Þar kemur jafnframt fram að heildarútgjöld til ferðaþjónustu muni lækka úr 2,2 í 1,6 milljarð á næstu fimm árum.
