Ísland er háðara ferðaþjónustu efnahagslega séð en flest önnur lönd og góðar flugsamgöngur eru atvinnugreininni gríðarlega mikilvægar. Þjóðhagslegt mikilvægi Icelandair og WOW air hefur þar af leiðandi verið til umræðu síðustu misseri enda standa íslensku flugfélögin tvö undir nærri 80% af framboði flugsæta frá Keflavíkurflugvelli. Hvergi í Evrópu er vægi innlendra flugfélaga eins hátt. Aðspurður um hvort íslensku flugfélögin séu orðin of stór til að falla, segir Skúli Mogensen, forstjóri og stofnandi WOW air, að hann myndi svara þeirri spurningu neitandi. „Það yrði þó klárlega mikið högg ef annað flugfélagið færi og það tæki nokkur ár að ná einhverju jafnvægi. Það gefur augaleið.“
Fargjöldin ekki á uppleið
Í nýrri afkomuspá Arion banka fyrir Icelandair kemur fram að líkur séu á að fyrstu mánuðir þessa árs hafi verið versta ársbyrjun í rekstri Icelandair í áratug. Spá sérfræðingar bankans að tapið á þessum fyrsta ársfjórðungi hafi aukist hjá flugfélaginu frá sama tíma í fyrra og það megi helst skrifa á hækkandi olíuverð og styrkingu krónunnar. Til að vega upp þessa óhagstæðu þróun, þá segir í greiningu Arion banka, að mikilvægt sé að fargjöldin hækki. Skúli Mogensen vill ekki gefa mikið út á þessa spá Arion banka en segist ekki eiga von á því að fargjöld fari hækkandi. „Núna reynir á að hafa betri kostnaðarstrúktur en samkeppnisaðilarnir“, bæti Skúli við.
Þess má geta að síðustu tólf mánuði hefur verð á þotueldsneyti hækkað um ca. 40% og skrifast hluti af þeirri hækkun á óróan í Miðausturlöndum síðustu vikur. En líkt og Túristi greindi frá í byrjun árs þá haga stjórnendur Icelandair og WOW air innkaupum á eldsneyti með ólíkum hætti því það fyrrnefnda er að hluta til varið fyrir hækkunum fram í tímann en WOW air ekki. Og þegar litið er til fargjaldaþróunar hjá Norwegian, sem einnig er stórtækt í flugi yfir Atlantshafið, þá lækkuðu meðalfargjöld flugfélagsins um 4% í febrúar síðastliðnum miðað við sama tíma í fyrra. Lækkunin nemur 16% þegar litið er tvö ár aftur í tímann en svona upplýsingar eru ekki að finna í mánaðarlegum tilkynningum Icelandari til Kauphallarinnar né í fréttatilkynningum WOW air.
Íhuga að fá meðeigendur
Þessi umtalsverða fargjaldalækkun og miklar fjárfestingar í flugvélum og leiðakerfi hafa leikið efnahag Norwegian grátt og til marks um það þá þurftu félagið að leita eftir auknu hlutafé í mars sl. Það kom því á óvart þegar það spurðist út í síðustu viku að móðurfélag British Airways ætti orðið um 5% hlut í Norwegian og hefði áhuga á að eignast allt félagið. Skúli segir þessi síðustu tíðindi vera mjög áhugaverð og staðfesta trú sína á að Norwegian hafi verið að gera góða hluti í því að bjóða upp á lággjaldaflug yfir Atlantshafið. En mun Skúli ennþá sitja á 100% hlut í WOW air í árslok? „Við erum byrjuð að ígrunda hvort það eigi að taka inn meðeigendur.“ Hann segir ástæðuna þó ekki vera fjárþörf heldur aðallega þá að umfangið er orðið það mikið að áframhaldandi stækkun er orðin mjög dýr. „Þá er annað hvort að hægja á rekstrinum eða taka inn aukið hlutafé til að hafa sterkari stoðir. Miðað við umfang rekstrarins þá erum við með lágt eiginfjárhlutfall sem helgast af því að ég byggði félagið upp frá grunni.“
