Spænska lággjaldaflugfélagið Vueling var það eina sem aflýsti flugi sínu til Íslands þann 20. maí síðastliðinn. Farþegarnir voru þá komnir út í vél og bar flugstjórinn við vondu veðri jafnvel þó blíða hafi verið hér á landi. Kristinn R. Ólafsson, leiðsögumaður, fararstjóri, þýðandi, rithöfundur og fyrrv. fréttaritari RÚV í Madríd var meðal farþega. Hér er lýsing hans á ferðalaginu sem sem hann birti á Facebook og gaf Túrista leyfi til að endurbirta. Þess má geta að Kristinn hefur lagt fram kröfu um bætur frá Vueling í gegnum spænska lögfræðinga sem sérhæfa sig í þess háttar. En við gefum sögumanninum orðið:
„Við höfðum setið í tæpan klukkutíma í fullskipaðri vélinni – Airbus A320 frá spænska flugfélaginu Vueling – á Barselónuflugvelli þarna undir kvöld hinn 20. maí síðastliðinn. Flug VY 8560. Áætluð brottför: 18.25. Lending í Keflavík klukkan 21.00. Hvað var að gerast? Hversvegna var ekki lagt af stað? Það sat ungt katalónskt par við hliðina á mér; ég í 24D, þau í E og F. Í kring voru að mestu Katalónar og síðan hópur af íslenskum konum að koma úr golfferð. Við vorum farin að líta hvert á annað; muldra, ókyrrast. Ég tók að rifja upp fyrir sjálfum mér seinkunar- og aflýsingaferil þessa lággjaldaflugfélags með þessu asnalega nafni sem einhver snillingur hafði sett saman úr spænska nafnorðinu vuelo (flug) og ensku lýsingarháttarendingunni -ing. Nafnið jafn hörmulegt og orðspor félagsins. Samt hafði ég nú tekið þá áhættu að fljúga með því. Á þessum válegu tímum er orðið erfitt að finna far á viðráðanlegu verði. Var ég nú að súpa seyðið af því að spara eyrinn? Ég reif upp farsímann minn, fletti uppá Vueling BCN KEF, datt niðrá grein í rafriti á spænsku sem stýrt er frá Reykjavík: El faro de Reykjavík. Þar skýrði blaðamaðurinn Èric Lluent frá því hvernig Vueling aflýsti einmitt gjarnan flugi til Keflavíkur og bæri við slæmu veðri.
Og þá kom flugstjórinn loksins í kallkerfið:
„Góðir farþegar. Okkur þykir leitt að þurfa að tilkynna að þessu flugi hefur verið aflýst vegna slæms veðurs á áfangastað.“
Ha?! Slæms veðurs á áfangastað. Ég sló inn vedur.is. Fann veðurspá fyrir suðvesturhornið klukkan 21. Ekkert að veðri! Þvert á móti.
Leikurinn æstist. Fólk hafði í frammi mótmæli; þó engan hávaða eða læti. Ég var staðinn upp. Talaði við sessunauta á spænsku og fleiri í kring; var farin að skiptast á orðum við íslensku konurnar. Yrti svo á flugliða:
„Hvað er í gangi?
„Ja, það er bara veðrið.“
„VEÐRIÐ? Ekkert að því,“ sagði ég og rak símann framaní flugþjón. Hann setti upp pókerfés, lét engan bilbug á sér finna.
„Svona er þetta bara. Við vildum gjarna fljúga með yður en veðrið ræður og öryggið.“
Ég þorði ekki að fara uppá háa séið; vildi ekki láta handtaka mig fyrir flugdólgshátt. Nógur var hann nú samt hjá þessu flugfélagi.Það leið nokkur stund:
„Farþegar, vinsamlegast yfirgefið vélina,“ gall þá í kallkerfinu.
Þótt ég hefði hemil á mér á ytra byrðinu var ég samt það æstur innaní mér að ég rauk fram og uppgötvaði ekki fyrr en við útgöngudyrnar að ég hafði gleymt litlu ferðatöskunni minni í skápnum yfir sætinu sem ég hafði setið í. Ég varð að bíða með að sækja hana uns allir voru komnir út. Rauk þá aftrí enn með farsímann í hendinni, þreif töskuna og gekk frameftir ganginum á ný. Þá voru þeir flugstjórinn og aðstoðarflugmaðurinn komnir fram og stóðu þar voðalega vallprúðir í borðalögðum búningnum og biðu þess að eftirlegukindin færi út.
Ég stóðst ekki mátið að reka framaní kafteininn símann minn, enn með vedur.is á skjánum, með gullnar sólir yfir suðvesturhorninu og segja:
„Hvernig getið þér – ég gætti þess að nota einskonar fyrirlitningarþérun á manninn þótt ég hefði alveg getað þúað hann enda ég miklu eldri svosem á grönum má sjá en þetta skeggjaða ungmenni í flugstjóramúnderingunni – borið annað eins á borð á þessum tímum internetsins þegar maður getur séð í handaveifi hvernig veðrið er og verður í kvöld í Keflavík klukkan níu þegar við hefðum átt að lenda? Það er ekkert að veðri í Keflavík í kvöld!“
Það var ekki örgrannt um að það kæmi á manninn sem bjóst hvorki við því að þessi óspánverjalegi lubbi sem þarna drattaðist síðastur út kæmi upp orði á spænsku né að hann færi að efast um sannleiksgildi orða hans: „Nei, sko það er veðrið á varaflugvöllunum; það er alstaðar svo vont að við getum ekki hætt á að fljúga.“
„Sí, sí…“ svaraði ég og reyndi að lita síin hæðnistóni. „Verið þér sælir, herrar mínir. Njótið kvöldsins.“
Síðan tók við löng ganga í áttina að útgangi útúr flugstöðinni og að töskubelti. Í leiðinni var gerður stans við afgreiðsluborð þar sem okkur voru afhent ný brottfararspjöld, í flug klukkan 9.15 morguninn eftir. Við fengum líka ávísun á gistingu á hóteli, með kvöldverði, morgunmat og einni hringingu (sic!) að því er stóð á speldinu. Hótelið hét Mar Blau. Okkur var sagt að það væri í Barselónu. Aðrir farþegar fóru á einhver önnur hótel. Síðan var okkur smalað uppí hópferðabíl og rennt af stað útí kvöldið sem óðar varð að myrkri. Ég fór að leita að þessum blessaða Blásæ, þ.e. hótelinu, og fann það á Google Maps, í strandbænum Calella fyrir norðaustan borgina. Við ókum áfram, komin á hraðbrautina meðfram Montjuïch, framhjá Römblunni og síðan Ólympíuhöfninni… útúr borginni.
Loks eftir um klukkustund renndum við að dyrum þessa níu hæða hótelkumbalda. Þegar inn var komið dunaði danstónlist og iðandi fólkstorfa á miðju gólfi fyrir framan barinn innst til vinstri. Spænskir eldriborgarar á glaðri stundu! Þröng við afgreiðsluborðið við innritunina. Sumir spurðu um kvöldverðinn. „Nei,“ svaraði móttökustjórinn, eða kannski var þetta hótelstjórinn, og dró seiminn. „Það er búið að loka matsalnum og eldhúsinu; klukkan er farin að ganga ellefu. Enginn kvöldverður.“ Samt er venjulegur kvöldmatartími á Spáni einmitt um klukkan tíu.
Ég fékk herbergi 120. Fór upp. Fremur nöturlegar vistarverur. Gamlaðar.
Sem betur fór hafði ég keypt mér samloku á flugvellinum til að narta í á leiðinni til Íslands. Hún breyttist nú í kvöldverð á hótelherberginu. En mig vantaði eitthvað að drekka. Gekk niður og útá stétt. Litaðist um og rak strax augun í Supermarket Safari á götuhorninu skáhallt á móti. Hraðaði mér þangað og þreif tvo Volldamm-bjóra úr kæliskáp; ágætt að fá sér tvo, þá sofnar maður kannski fyrr.
Meðan ég borgaði fór ég að spjalla við kassastúlkuna. Þegar hún heyrði orð mín um aflýsta flugið og Vueling sagði hún:
„Já, það eru alltaf að koma hingað farþegar frá Vueling.“
Grunaði ekki Gvend. Þetta kom heim og saman við greinina í El faro de Reykjavík og reynslu mína af því að taka sem leiðsögumaður á móti spænskum ferðamönnum í Keflavík að koma með Vueling. Oft einhver vandræði; seinkanir, aflýsingar, týndar töskur. Þetta hefur gengið svo langt að spænsk flugmálayfirvöld hafa þurft að grípa í taumana, rannsaka félagið. Það gerðist t.a.m. 2016. Í fyrrasumar var það í 44. sæti af 46 í fjölda seinkana á flugvellinum í Barselónu, svosem lesa mátti í spænska dagblaðinu El País. En samt virðast þessir flugdólgar halda uppteknum hætti! Ég fór uppá herbergi, reif í mig samlokuna, hvolfdi í mig bjórnum, skreið undir lak og þunna rúmábreiðu. Mér var hálfkalt. Sofnaði þó að lokum.
Vaknaði fyrir allar aldir. Staulaðist niðrí anddyri með töskuna. Fór enn neðar, í kjallarann, í morgunmat. Þar hitti ég aftur þrenn hjón frá León á Spáni sem voru að fara í Íslandsferð og ég hafði átt orðaskipti við kvöldið áður. Þau höfðu átt pantaðan bílaleigubíl í Keflavík og auðvitað gistingu á hóteli einhverstaðar. Og höfðu áhyggjur af framvindu mála þegar þau kæmu til Íslands.
Ég hafði litla lyst. Fékk mér þó einn tvöfaldan espresso úr kaffivél og einhverja kökuögn með.
Síðan uppí rútu aftur. Klukkan var að verða sex þegar við renndum af stað. Sólin rétt nýkomin upp. Miðjarðarhafið morgunvært, ennþá með stírurnar í hafsauganu. Lítil umferð á vegum sem þéttist þó þegar nær dró Barselónuborg.
Í gegnum öryggisskoðun enn á ný á flugvellinum. Síðan bið. Loks útí vél. Sest í sömu sæti. Flugstjóri kominn í kallkerfið. Ekki sá sami og skegg-unginn daginn áður: „Góðan dag, góðir farþegar. Við endurtökum afsökunarbeiðni okkar, þykir afar leitt að hafa þurft að aflýsa fluginu í gær en það var vegna slæmra veðurskilyrða á varaflugvöllum á leiðinni … Blablabla … “
Djöf… Það er enn verið að setja á svið sama leikritið! Orðin hlupu um hausinn á mér og svo sagði ég þau upphátt við sessunauta mína, unga parið katalónska. Þau kinkuðu kolli, mædd en þó vongóð. Ísland ævintýranna beið þeirra.
Loks flugum við af stað. Unga parið horfði á Krúnuleikana í tölvunni sinni … Og svo lentum eftir rúma fjóra tíma í Keflavík, ellefu og hálfum tíma seinna en áætlaðan var. Aðeins einu flugi til Keflavíkur hafði verið aflýst daginn áður: VY8560!!!
Þegar heim var komið ákvað ég að fá frekari staðfestingu á grun mínum og grennslast fyrir um veðrið. Í stuttu máli að það var ekkert að veðri í hvorki Keflavík né í Glasgow (líklegum varaflugvelli) á mánudagskvöld. En þá vaknar spurningin? Hversvegna setur Vueling upp þetta leikrit – þessa lygasögu sem svo auðvelt er að sjá í gegnum? Líklegast til að þurfa ekki að greiða bætur sem munu vera a.m.k. 400 evrur á farþega á þessari flugleið. Engar bætur þarf að greiða ef flugi er seinkað eða því aflýst af óviðráðanlegum ástæðum einsog vondu veðri. Og ódýrara að leigja rútur og senda farþega á hótel eina nótt, ÁN kvöldverðar; maður talar nú ekki um ef flugfélagið kann að hafa gert sérsamninga við tiltekin hótel. Og síðan treystir það á að fáir standi í því veseni að leita réttar síns og kría út bætur. Það hygg ég að sé mergurinn málsins.
En hvað varð til þess að þetta gerðist 20. maí síðastliðinn, og hví hefur þetta gerst oft áður? Mér finnst tvennt koma til greina: annaðhvort bilaði vélin eða Vueling vantaði vél á aðra styttri flugleið eða flugleiðir. Almenn skynsemi segir manni að flug frá Barselónu til Keflavíkur fram og til baka taki með öllu minnst 13-14 klukkustundir. Og margt hægt að gera við vél á meðan, flytja fleiri, græða meira. Eitt er víst: ég ætla aldrei að fljúga með Vueling aftur!
