„Það er búið að loka íslenskri ferðaþjónustu, það er bara þannig.“ Þetta sagði Jóhannes Þór Skúlason, framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar, við Mbl um þær nýju kröfur að allir sem til landsins koma fari í sóttkví. Ráðamenn þjóðarinnar eru líka á því að hinar hertu reglur muni draga verulega úr áhuga útlendinga að sækja landið heim.
Og ekki verða Íslendingar sjálfir á faraldsfæri á næstunni því nú ráðleggur Landlæknir fólki frá því að ferðast til útlanda. Ekki liggur fyrir hversu lengi sú viðvörun verður í gildi.
Við þessar aðstæður þarf forsvarsfólk Icelandair Group að sannfæra fjárfesta um að leggja fyrirtækinu til nærri þrjátíu milljarða króna. Er þar aðallega horft til íslenskra lífeyrissjóða líkt og áður hefur komið fram en sjóðirnir eiga í dag, beint eða óbeint, um helming af hlutafénu. Til viðbótar ætlar ríkisstjórnin að ábyrgjast lán til flugfélagsins en það, líkt og margir keppinautar þess, rær nú lífróður vegna áhrifa Covid-19.
Allt stopp á öllum þremur mörkuðunum
Hjá Icelandair hefur farþegum lengi verið skipt upp í þrjá hópa. Ferðamenn sem fljúga til landsins, Íslendinga á leið til útlanda og svo tengifarþega. Þeir sem fljúga á milli Norður-Ameríku og meginlands Evrópu teljast til síðastnefnda hópsins.
Nú hefur flug til Bandaríkjanna og Kanada hins vegar að mestu legið niðri í heimsfaraldrinum og því enginn markaður fyrir flug þaðan. Og sem fyrr segir hafa íslensk stjórnvöld eiginlega lokað tímabundið á hina tvo markaðina sem Icelandair sækir sínar tekjur til, þ.e. erlendra ferðamanna og Íslendinga sjálfra.
Fyrsta sumarvertíð Icelandair síðan árið 2002 án íslenskrar samkeppni
Tekjur af farþegaflugi í september hafa hingað til vegið þungt í rekstri Icelandair. Í farþegum talið er sá mánuður nefnilega sá fjórði stærsti yfir árið. Samtals flutti félagið 421 þúsund farþega í september í fyrra en það er ekki hægt að fá skýra mynd af tekjunum af farþegaflugi á þessu tímabili. Ástæðan er sú að skaðabætur frá Boeing vegna MAX þotanna voru að hluta til færðar sem farþegatekjur á þriðja ársfjórðungi í fyrra.
Þar með veit aðeins lykilstarfsfólk Icelandair hver tekjuþróun félagsins var yfir háannatímann í fyrra. En sú sumarvertíð var einmitt sú fyrsta síðan árið 2002 sem Icelandair átti ekki í samkeppni við annað íslenskt flugfélag. Það eru þó vísbendinar um að einingatekjurnar hafi í raun ekki hækkað í fyrra líkt og farið var yfir hér á Túrista í vor.
Gera út á fólk á leið í frí en ekki viðskiptaferðalanga
Samkeppnin í flugi yfir Norður-Atlantshafið vegur þó sennilega þyngra í þróun farþegatekna Icelandair. Félagið býður nefnilega ekki upp á beint flug milli meginlands Evrópu og Norður-Ameríku og því þurfa farþegarnir að millilenda á Keflavíkurflugvelli á leiðinni. Og fólk leggur þess háttar flækjustig aðeins á sig ef farmiðinn eru nokkru ódýrari en fyrir beint flug.
Til viðbótar gerir Icelandair aðallega út á almenna farþega en ekki viðskiptaferðalanga og aðra sem kaupa sæti á fyrsta farrými. Tekjurnar verða því lægri á hvern farþega. Sú staðreynd gæti þó reyndar flýtt fyrir viðspyrnu Icelandair því almennt eru greinendur sammála um að í nánustu framtíð verði mestur samdrátturinn í vinnuferðum. Þar með standi flugfélög verr sem gera út á farþega sem setja verðið ekki fyrir sig.
Opin landamæri eru þó vissulega helsta forsenda þess að flugfélög skili eigendum sínum arði á ný. Síðustu mánuði hefur alþjóðlegur flugrekstur í raun aðeins gengið út á að tryggja samgöngur milli landa og þá oft með stuðningi hins opinbera. Miðað við nýjustu ferðatakmarkanir er ekki útlit fyrir að það breytist í bráð.
