Þetta er skoðun Stefáns Guðmundssonar, eiganda Gentle Giants á Húsavík, sem Túristi ræddi við á dögunum. „Fjölbreytni rennir styrkari stoðum undir heildina. Ég vil sjá bakpokaliðið þó að það eyði litlu.”
Sjálfur fær hann tæplega blankasta ferðafólkið um borð í hvalaskoðunarbáta sína. Ungur ferðamaður með bakpoka sem ferðast með almenningssamgöngum eða á puttanum hefur kannski ekki ráð á því að fara í hvalaskoðunarferð eða í ævintýraferð upp á jökul, en ef hann hrífst af landinu gæti hann komið aftur þegar fjárhagur leyfir og látið draumana rætast.
Sama er að segja um krakkana í skólaferðinni. Þau eru með litla sem enga peninga í sinni fyrstu ferð. En allt þetta unga fólk er afar mikilvægt fyrir íslenska ferðaþjónustu, segir Stefán.
„Ég hafði lúmskt gaman af því fyrir 10 til 15 árum þegar nokkrir málsmetandi menn komu fram og töluðu um að Ísland ætti að vera dýrt og ýjuðu að því að við ættum bara að einbeita okkur að því að ná í fimm-stjörnu-farþega. Ég var algjörlega á móti þessu. Skólakrakkar, sem hafa komið hingað á veturna síðustu 20 árin og héldu rútufyrirtækjum gangandi en skiluðu ekki miklu, eru hluti af bestu langtíma markaðssetningu sem Ísland hefur stundað. Það er nefnilega pottþétt að 15 eða 16 ára krakkar munu koma aftur með fullt af peningum. Þetta þarf því að halda áfram. Því meiri fjölbreytni því blómlegri verður ferðaþjónustan. Það er misskilningur ef menn halda að við getum haft einsleita ferðaþjónustu og látið hana blómstra. Allt sem er einsleitt, hvort sem það er ferðaþjónusta eða annað, verður fyrir skakkaföllum á endanum. Fjölbreytni rennir styrkari stoðum undir heildina. Ég vil sjá bakpokaliðið þó að það eyði litlu. Það sendir myndir á samfélagsmiðla.”
Ekkert markaðsátak íslenskrar ferðaþjónustufyrirtækja eða opinberra aðila gæti sem sagt skilað fleiri myndum og jákvæðum umsögnum um Ísland en einmitt unga og blanka ferðafólkið gerir.
Austur á Héraði hitti Túristi Þráin Lárusson, sem er umsvifamikill í hótel- og veitingarekstri þar eystra. Hann var þá nýbúinn að hitta áhrifamikinn lögfræðing frá Kraká í Póllandi, sem rekur stóra lögfræðistofu þar, er með umsvif í Varsjá og einnig utanlands. Ástæðan fyrir heimsókn pólska lögfræðingsins í Hallormsstaðaskóg var að rifja upp gömul kynni. Sá pólski hafði nefnilega verið fyrsti hótelstarfsmaður Þráins – fyrir 16 árum.
„Þá skipti hann á rúmunum hérna en er núna orðinn umsvifamikill lögfræðingur heima í Póllandi og erlendis.”
Þráinn segir að þeir félagarnir hafi rætt hversu litlir Íslendingar væru í raun á alþjóðlegum ferðamarkaði. „Hann benti á það hlæjandi að níu milljónir ferðamanna koma til Kraká á ári hverju.” Sjálfur telur Þráinn að ef rétt er haldið á spilunum megi fjór- eða fimmfalda ferðamannastrauminn til Íslands. Meðal þeirra sem koma í framtíðinni verða þá örugglega einhverjir þeirra fjölmörgu sem hér störfuðu á skólaárunum eða komu hingað staurblankir og þvældust um landið.
Stefán Guðmundsson á Húsavík brosti út í annað þegar málsmetandi menn ýjuðu að því á sínum tíma að Íslendingar ættu að einbeita sér að því að fá hingað vel borgandi farþega. Þetta var þegar ódýrar flugferðir gerðu mörgum kleift að komast í sína fyrstu Íslandsferð.
„Varhugavert er þó að leggja að jöfnu magn og gæði,” sagði einmitt í Markaðspunktum Arion banka 21. október 2011. Greinendur Arion banka vöruðu þá við því að íslensk ferðaþjónusta einblíndi á fjölgun ferðafólks. „Með því að byggja upp ferðaþjónustu á þeirri forsendu að laða til landsins efnaðri ferðamenn væri hugsanlega hægt að auka gjaldeyristekjur án þess að ágangur ferðamanna verði íslenskri náttúru ofviða.”
Greinendur bankans veltu sem sagt fyrir sér hvort ekki væri eðlilegra að laða að þá sem skiluðu meiri gjaldeyristekjum „en hinn almenni ferðamaður,” sem þeir nefndu svo. Það væri í þágu íslenskrar náttúru!
Þessi sjónarmið sem birtust fyrir meira en áratug heyrast af og til í almennri umræðu en dálitlar flettingar og gúgl skila líka andstæðum sjónarmiðum: að hvorki sé rétt né skynsamlegt að gera Ísland að sérstökum áfangastað ríka fólksins. Hitt er svo annað mál hvort það gerist að sjálfu sér. Ísland er mjög dýrt miðað við flest önnur lönd: kaffibollinn, smjörhornið, samlokan hamborgarinn, vatnsflaskan, bjórinn og vínglasið. Allt þetta og fleira kostar oft margfalt meira víðast – nema þá helst í Noregi og Sviss.
Túristi veltir fyrir því sér hvort það gæti verið skynsamleg fjárfesting að við tryggðum með einhverjum hætti að „bakpokaliðið” hafi áfram ráð á að ferðast um landið og njóta þess sem það hefur að bjóða.
Við eignumst ekki betri kynningarfulltrúa.
