Til að meta ganginn í ferðaþjónustunni hér á landi er aðallega horft til þriggja talnasafna sem koma frá ólíkum aðilum. Ferðamálastofa og Isavia telja brottfararfarþega í Leifsstöð, Hagstofan birtir gistináttatölur og Rannsóknarsetur verslunarinnar safnar saman tölum um erlenda greiðslukortanotkun.
Þessir þrír mælikvarðar hafa að undanförnu sýnt að nú dvelja útlendingar lengur á landinu og eyða meiru en þeir gerðu á sama tíma árið 2019. Þetta er alla vega stóra myndin sem stjórnvöld og forsvarsfólk ferðaþjónustunnar vísar reglulega til.
Þegar rýnt er í tölurnar kemur hins vegar í ljós að notkun breskra greiðslukorta hefur verið rétt rúmlega helmingur af því sem var á sama tíma árið 2019. Samt fljúga álíka margir Bretar frá Keflavíkurflugvelli og áður og þeir bóka fleiri gistinætur á íslenskum hótelum. Gistináttatölur Hagstofunnar og talning Ferðamálastofu á Keflavíkurflugvelli sýna sambærilega þróun en kortaveltutölur Rannsóknarseturs verslunarinnar stinga í stúf eins og hér má sjá.
Ef tölurnar sýna þá þróun sem verið hefur þá er ástæða tilefni til að hafa áhyggjur af komandi vetri því vægi breskra ferðamanna er hátt á þeim tíma árs. Bretar stóðu undir um fjórðungi af erlendu kortaveltunni veturinn fyrir Covid-19 en hlutfallið nú í sumar var rétt um fimm prósent.
Skýringin á því því lága hlutaflli liggur meðal annars í því að aðrar þjóðir eyða meiru en áður eins og þetta graf sýnir.
Í svari Rannsóknarseturs verslunarinnar, við fyrirspurn Túrista um þessar breytingar, segir að ekkert í gögnum þeirra skýri samdráttinn hjá Bretum. Á það er þó bent í svarinu að þróunin geti ráðist af breyttum ferðamannahópi, annarri neysluhegðun eða breyttum greiðsluleiðum.
Það eru fleiri atriði sem gætu skýrt þessi ört minnkandi kortaveltu Breta en samdrátturinn er það mikil að segja má aðkallandi að finna skýringuna. Það er nefnilega von á 20 til 40 þúsund Bretum hingað til lands á mánuði í vetur og ef kortaveltan hefur fallið úr nærri 300 þúsund krónum niður í 170 þúsund krónur á hvern Breta þá eru ríflega tíu milljarðar króna undir.
Þess má geta að Túristi hefur áður bent á að kortaveltutölurnar eru ekki eins góð heimild og áður var. Skýringin er helst sú að íslensk ferðaþjónustufyrirtæki hafa flutt viðskipti sín frá íslenskum færsluhirðum síðustu misseri. Vegna þessa sagði Skarphéðinn Berg Steinarsson, ferðamálastjóri, mikilvægt að gera grein fyrir þessum breytingum sem orðið hafa.
„Það ætti að koma skýrt fram að gögnin ná ekki til allrar kortaveltu íslenskra ferðaþjónustufyrirtækja heldur aðeins þeirra sem skipta við íslenska færsluhirða. Um leið þyrfti að leggja mat á hvað vanti upp á. Erum við þar að tala um 10 eða 20 prósent?,” sagði Skarphéðinn Berg Steinarsson, ferðamálastjóri, hér á síðum Túrista í júlí síðastliðnum.
