Tugmilljarða framkvæmdir við stækkun Keflavíkurflugvallar og tiltrú fjárfesta á Icelandair og Play byggjast að miklu leyti á legu Íslands og kostum þess að millilenda hér á leiðinni milli Evrópu og Norður-Ameríku. Auknar álögur á flugumferð, til að draga úr losun, gætu þó lagt haft neikvæð áhrif á verð á Íslandsflugi og samkeppnisstöðu íslenskra flugfélaga.
Íslenskir flugrekendur og Isavia lýstu í fyrra yfir miklum áhyggjum af stöðu sinni vegna hertari aðgerða Evrópusambandsins til að stemma stigu við mengun vegna flugsamgangna. Annars vegar með því að fella niður fríar losunarheimildir og hins vegar með aukinni kröfu um notkun á sjálfbæru eldsneyti.
Þessar nýju reglur eiga að taka gildi í byrjun næsta árs og eru þær hluti af svokallaðri Fit for 55 aðgerðaáætlun ESB en markmið henner er að draga úr kolefnislosun innan Evrópu um 55 prósent fyrir árið 2030.
Kaup á losunarheimildum vega nú þegar orðið þungt í rekstri íslenskra flugfélaga enda hefur verðið á þessum heimildum hækkað hratt síðustu ár. Ef fríu heimildirnar hverfa þá má ljóst má vera að losunarkvótar verða ennþá hærri kostnaðarliður fyrir evrópsk flugfélög. Sérstaklega á það við um íslensku flugfélögin þar sem þau þurfa, vegna fjarlægðar Íslands, að fljúga lengri leiðir innan Evrópu en flugfélög annarra ríkja.
Þessar breytingar myndu ekki eingöngu auka kostnað af áætlunarflugi Icelandair og Play innan Evrópu heldur líka gera flugfélögunum tveimur erfiðara um vik í samkeppni við evrópsk og amerísk flugfélög í ferðum milli Evrópu og Norður-Ameríku.
Í umsögn Icelandair um þessar breytingar er til að mynda haft eftir Boga Nils Bogasyni, forstjóra, að innleiðing reglnanna myndi leggja þyngri byrðar á íslenska flugrekendur en aðra innan Evrópska efnahagssvæðisins. Að öllu óbreyttu verða Icelandair og Play nefnilega að greiða evrópska losunargjaldið frá meginlandi Evrópu til Íslands en í flugi héðan til Norður-Ameríku yrði mengunarálagið aftur alþjóðlegt en það er töluvert lægra en það evrópska.
Keppinautar íslensku flugfélaganna munu aftur á móti aðeins þurfa að greiða lægra gjaldið enda fljúga þau beint frá meginlandi Evrópu og til Norður-Ameríku. Millilendingin hér á landi eykur því álögurnar verulega á Icelandair og Play eins og frumvarpið er í dag.
Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra, sendi á síðasta ári bréf til forseta framkvæmdastjórnar ESB, forseta leiðtogaráðsins og allra leiðtoga aðildarríkjanna þar sem hún lýsti „þungum áhyggjum“ af áhrifum fyrirliggjandi tillagna á fjarlæg eyríki sem reiða sig algerlega flugsamgöngur við önnur ríki.
Einnig kom forsætisráðherra því á framfæri að fyrrnefndar tillögur muni hafa neikvæðari áhrif á verð á Íslandsflugi en annað Evrópuflug. Það ætti þá líka við um áætlunarferðir erlendra flugfélaga til Íslands og þar með gera ferðalög hingað til lands dýrari en ella.
„Forsætisráðherra benti á að flug og tengdar greinar leggja allt að 14 prósent til þjóðarframleiðslu Íslands og að skert samkeppnisstaða Íslands í flugi myndi hafa alvarleg áhrif á hagkerfið og tíðni flugsamgangna við landið,“ sagði í frétt á vef stjórnarráðsins í fyrra.
Í dsember náðist bráðabirgasamkomlag í viðræðum framkvæmdastjórnar ESB, Evrópuþingsins og ráðherraráðs ESB um að breytingum verði ýtt úr vör á næsta ári. Samkvæmt svörum frá Brussel, við fyrirspurn Túrista, þá þurfa aðildarríki ESB nú formlega að samþykkja breytingarnar og í framhaldinu taka við umræður um hvernig reglurnar verða innleiddar á öllu EES-svæðinu. Þar getur Ísland komið sínum sjónarmiðum á framfæri.
Að því er segir á vef Stjórnarráðsins er málið á forgangslista ríkisstjórnarinnar.
