„Íslenskur flugiðnaður er sjálfbær meðan verið er að styrkja ýmsar flugleiðir um alla Evrópu af því að þær standa ekki undir sér.“ Þessi orð hafði Mbl eftir Lilju Dögg Alfreðsdóttur, viðskipta- og menningarmálaráðherra, í gær. Óhætt er að segja að þessi fullyrðing um sjálfbæran rekstur íslenskra flugfélaga orki tvímælis, svo vægt sé til orða tekið.
Afkoma Icelandair hefur til að mynda verið neikvæð allt frá árinu 2017 en árin fyrir heimsfaraldur, 2018 og 2019, voru almennt góð í flugrekstri í löndunum í kringum okkur. Meira að segja SAS, sem hefur lengi átt í erfiðleikum, skilaði methagnaði árið 2018.
Icelandair tapaði aftur á móti um 7 milljörðum króna þetta ár og þáverandi forstjóri félagsins sagði starfi sínu lausu.
Tapið 2019 var álíka mikið – sem skrifast helst á kyrrsetningu Boeing Max þotanna, en þetta ár fór samt helsti keppinauturinn, Wow Air, í þrot. Það félag tapaði háum upphæðum árin tvö á undan og var eingöngu réttum megin við núllið árin 2015 og 2016.
Afkoma Play hefur hingað til líka verið miklu lakari en gert var ráð fyrir þegar félagið safnaði um 10 milljörðum króna í hlutafé á fyrri hluta árs 2021. Tapið í fyrra nam 7,5 milljörðum króna eða um 9.500 krónum á hvern farþega.
Innanlandsflug hér á landi hefur líka verið erfitt og í ársbyrjun 2019 gripu stjórnendur Isavia til þess að kyrrsetja flugvél Ernis vegna skuldar flugfélagsins og stuttu síðar viðurkenndi forstjóri Icelandair að afkoman af innanlandsflugi félagsins væri „mjög slæm“.
Svo kom heimsfaraldurinn og þá fór flugrekstur hér á landi sem víðar í skrúfuna og hefur hið opinbera haldið áfram að styðja við rekstur innanlandsflugs, bæði með því að borga með ákveðnum flugleiðum en einnig með niðurgreiðslu á farmiðum íbúa á landsbyggðinni. Það er því ekki heldur rétt hjá Lilju Dögg, viðskiptaráðherra, að það séu bara önnur ríki sem niðurgreiði innanlandsflug.
Af ofantöldu má sjá að það er erfitt að sjá hvað ráðherra á við þegar hún segir íslenskan flugrekstur vera sjálfbæran. Það er sem betur fer útlit fyrir að hagur íslenskra flugfélaga sé að batna hratt enda er eftirspurn eftir ferðalögum mikil og olíuverðið í dag er miklu lægra en það var í fyrra.
